Bu dersimizde Büyük Selçuklu Devleti konu anlatımı yapıyoruz.
BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ (1040-1157)
Temellerini atan: Selçuk Bey
Merkezi: Cend
Asıl kurucusu: Tuğrul Bey. Tuğrul Bey, Nişabur’da adına hutbe okuttu. Tuğrul Bey, es sultanül muazzam olarak bilinir.
Başkentleri: Nişabur, Rey, İsfahan
TUĞRUL BEY DÖNEMİ
Başkenti Rey’e taşıdı.
Bizans ile ilk karşılaşma olan Zapsuyu Savaşı yapıldı. Büyük Selçuklu Devleti bu savaşta yenildi.
1040 Dandanakan, 1048 Pasinler savaşı yapıldı.( Pasinler Savaşı, BSD’nin ilk zaferdir.)
Şii Büveyhoğullarını yıkarak Abbasi halifesini kurtardı.
Halife; ’Rüknid-din ve Rüknid-devlet’ yani din ve devletin direği, ’Doğunun ve batının sultanı’ (Sultan-ı maşrık ve mağrib) unvanlarını verdi.
Böylece BSD islam dünyasının siyasi lideri oldu.
ALP ARSLAN DÖNEMİ
Kars ve Ani kalesi alındı. (Ebul Feth – Fetihler babası unvanı verildi.)
Malazgirt – Anadolu’ya yerleşme ( İslam ülkelerinin sultanı unvanı verildi.)
Nizamülmülk Büyük Selçuklu Devleti hizmetine girdi. (ilk programlı eğitim başladı)
MELİKŞAH DÖNEMİ
Kavurd isyanı
Başkent İsfahan’a taşındı.
Nizamülmülk devlet yönetiminde etkili oldu. (Nizamiye medreseleri, Siyasetname)
Ömer Hayyam – Celali Takvimi, Rubailer, Binom açılımı(Hayyam açılımı(, pascal üçgeni(hayyam üçgeni)
BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ YIKILMA NEDENLERİ
Taht kavgaları: Mehmet Tapar, Berkyaruk, Mahmut ve Sencer (Sultan-ı Muazzam, son hükümdar, BSD’nin fetret devri) arasında taht kavgaları yaşandı.
Şii batıni tarikatının faaliyetleri
Atabeylerin bağımsızlıklarını ilan etmesi
-Zengiler: Musul
-Börililer: Şam
-İldenizoğulları: Azerbaycan
-Begtekinoğulları: Erbil
-Salgurlular: İran’ın fas bölgesi
1141 Katvan Savaşı
