Karahanlılar Konu Anlatımı
Türk – İslam tarihi konu anlatımlarımıza Karahanlılar ile devam ediyoruz. Bu dersimizde Orta Asya’da kurulan ilk Müslüman Türk devleti olan Karahanlılar’ı anlatacağım.
Karahanlılar (840 – 1212)
Bilinen ilk hükümdarı: Bilge Kül Kadir Han
Merkezleri: Semerkant, Karabalasagun
Not: Karahanlılar, Orta Asya’da kurulan ilk Müslüman Türk devletidir. Halkı ve yöneticileri Türk olan bir devlettir.
Not: İslamiyet öncesi hükümdar unvanları olan hakan, Karahanlılar Arslan Han, Yabgu Buğra Han ve Şad da İlig Han olarak bilinir.
Karahanlılar, İslamiyeti benimsemelerine rağmen Araplaşmadılar. Satuk Buğra Han döneminde tamamen Müslüman oldular. (Abdulkerim / El Mücahit / El Gazi)
İlk ribat, bimarhane, burslu öğrenci ve teşkilatlı posta örgütü Karahanlılar’da görülür.
Not: Gazne Devleti ve Karahanlılar bir araya gelip Samanoğulları’ını yıktılar.
Not: Batı Karahanlılar’a Harzemşahlar, Doğu Karahanlılar’a ise Karahitaylar son vermiştir.
İlk Türk – İslam Yazılı Eserleri
Kutadgu Bilig: Yusuf Has Hacip tarafından yazılan bir eser olup mutluluk veren bilgi anlamına gelmektedir. Kutadgu Bilig, Uluğ Kara Buğra Han’a sunuldu. (Tamgaç Buğra Han)
Divan’ü Lügati’t türk: Kaşgarlı Mahmut tarafından kaleme alınmış Türkçe – Arapça sözlüktür. İçerisinde dünya haritası da bulunur. Kaşgarlı Mahmut filolog, kartograf ve etnograf olarak da bilinir. Bu eser Abbasi halifesi El Muktedi Billah’a sunuldu.
Atabetül Hakayık: Edip Ahmet Yükneki tarafından yazılmış olup hakikatlerin eşiği anlamlarına gelir. Atabetül Hakayık, dini öğüt içerikli bir eser olup Emir – i Dad Sipehsalar Bey’e sunuldu.
Divan – ı Hikmet: Ahmet Yesevi tarafından kaleme alınmıştır. Ahmet Yesevi, Pir – i Türkistan olarak bilinir. Ahmet Yesevi’nin mezarını Timur yaptırdı.
